Nghị định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK) và bảo vệ tầng ô-zôn

Ngày 9/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP, sửa đổi và bổ sung một số điều của Nghị định 06/2022/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK) và bảo vệ tầng ô-zôn. Nghị định mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8/2025.

A. Dưới đây là một số điểm sửa đổi quan trọng:

1. Làm rõ phạm vi và đối tượng áp dụng: Bao gồm cả các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường carbon và các hoạt động sản xuất, tiêu thụ, xử lý chất làm suy giảm tầng ô-zôn.

2. Cải tiến quy trình kiểm kê và lập kế hoạch giảm phát thải: Quy định cụ thể trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương và cơ sở phát thải trong việc thực hiện kiểm kê KNK, xây dựng và cập nhật kế hoạch giảm nhẹ phát thải phù hợp với Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

3. Bổ sung quy định chi tiết về phân bổ hạn ngạch phát thải: Chia theo từng giai đoạn (2025–2026, 2027–2028, 2029–2030) với phương pháp tính toán dựa trên mức phát thải thực tế, hệ số phát thải theo ngành, và tiềm năng giảm nhẹ.

4. Hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường carbon: Bổ sung quy định về trao đổi, chuyển nhượng, vay mượn, bù trừ và nộp trả hạn ngạch và tín chỉ carbon trên Sàn giao dịch carbon. Một đơn vị hạn ngạch tương đương với 1 tấn CO₂ tương đương.

5. Tăng cường trách nhiệm và minh bạch hóa: Các cơ sở phát thải phải nộp lại hạn ngạch định kỳ, nếu không sẽ bị xử phạt và điều chỉnh hạn ngạch giai đoạn tiếp theo.

Quý Anh/Chị có thể xem toàn văn Nghị định tại đường dẫn sau: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-nguyen-Moi-truong/Nghi-dinh-119-2025-ND-CP-sua-doi-Nghi-dinh-06-2022-ND-CP-giam-nhe-phat-thai-khi-nha-kinh

B. Việt Nam đẩy mạnh phát triển thị trường Carbon

- Lộ trình rõ ràng: Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện khung pháp lý, với mục tiêu vận hành chính thức thị trường carbon từ năm 2029, sau giai đoạn thí điểm đầy hứa hẹn từ 2025-2028. Đây là nỗ lực đồng bộ giữa Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải.

- Cơ chế vận hành: Thị trường carbon trong nước sẽ giao dịch hai loại "hàng hóa" chính: hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon (thu được từ các cơ chế bù trừ trong nước và quốc tế). Điều này tạo cơ hội cho các doanh nghiệp chủ động giảm phát thải, đồng thời mua bán, trao đổi tín chỉ để đạt được mục tiêu giảm phát thải của mình.

- Lợi ích kép: Việc phát triển thị trường carbon không chỉ giúp Việt Nam đạt được cam kết giảm phát thải với chi phí tối ưu cho doanh nghiệp và xã hội, mà còn mở ra một kênh tài chính mới, thu hút đầu tư xanh và công nghệ sạch từ quốc tế. Đặc biệt, Việt Nam với tỷ lệ che phủ rừng cao (hơn 42%) đang có tiềm năng lớn về tín chỉ carbon rừng, biến "tài sản xanh" này thành nguồn lực kinh tế quan trọng.

- Thách thức và giải pháp: Nhiều thách thức trong quá trình xây dựng thị trường như việc đảm bảo tính minh bạch, đồng bộ trong khung pháp lý, và tránh rủi ro đầu cơ. Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, thị trường carbon hứa hẹn sẽ trở thành động lực mạnh mẽ cho chuyển đổi xanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trên trường quốc tế.

Để nắm bắt những thông tin cập nhật nhất về tương lai tài chính xanh và phát triển bền vững của Việt Nam, cụ thể qua địa chỉ https://netzero.vn/bo-tai-chinh-trien-khai-ke-hoach-phat-trien-thi-truong-carbon/Quy định mới về phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho cơ sở.

C. Sửa quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn

Nghị định số 119/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 12 về tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho cơ sở:

1- Giai đoạn 2025 – 2026: Cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính là các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng thí điểm đề xuất lượng hạn ngạch phân bổ cho năm 2025 và năm 2026 cho từng nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng nêu trên, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hằng năm. Căn cứ tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở trước ngày 31 tháng 12 năm 2025.

2- Giai đoạn 2027 - 2028 và giai đoạn 2029 – 2030: Các bộ quản lý lĩnh vực đề xuất danh mục cơ sở được phân bổ hạn ngạch căn cứ danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ ban hành và lượng hạn ngạch phân bổ hằng năm cho từng cơ sở, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 30 tháng 6 năm 2027 cho giai đoạn 2027 - 2028; trước ngày 30 tháng 6 năm 2029 cho giai đoạn 2029 - 2030.

Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng cập nhật danh mục cơ sở được phân bổ hạn ngạch và lượng hạn ngạch phân bổ hằng năm cho từng nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 30 tháng 6 năm 2027 cho giai đoạn 2027 - 2028; trước ngày 30 tháng 6 năm 2029 cho giai đoạn 2029 - 2030.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát, đánh giá, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn 2027 - 2028, giai đoạn 2029 - 2030 và hằng năm. Căn cứ tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở trước ngày 31 tháng 10 năm 2027 cho giai đoạn 2027 - 2028 và trước ngày 31 tháng 10 năm 2029 cho giai đoạn 2029 - 2030.

3- Phương pháp xác định hạn ngạch phát thải khí nhà kính:

a- Hạn ngạch phát thải khí nhà kính được xác định trên cơ sở mức phát thải khí nhà kính trên đơn vị sản phẩm; mục tiêu tăng trưởng của lĩnh vực; mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của lĩnh vực, cơ sở theo kế hoạch sản xuất, kinh doanh; tiềm năng giảm phát thải của cơ sở; năng lực kỹ thuật, công nghệ và tài chính của cơ sở trong thực hiện giảm phát thải khí nhà kính.

(Phương pháp xác định hạn ngạch phát thải khí nhà kính quy định chi tiết tại Phương pháp 01 Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này).

b- Các bộ quản lý lĩnh vực áp dụng phương pháp quy định tại điểm a nêu trên để xác định hạn ngạch phát thải khí nhà kính đề xuất phân bổ cho các cơ sở.

Cơ sở được phân bổ hạn ngạch được phép trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon trên Sàn giao dịch các-bon theo lộ trình quy định tại Điều 17 Nghị định này.

Chi phí thực hiện phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được bố trí từ nguồn ngân sách nhà nước theo phân cấp quản lý ngân sách nhà nước.

Sửa quy định về trao đổi, chuyển giao hạn ngạch phát thải khí nhà kính

Bên cạnh đó, Nghị định 119/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi Điều 19 về trao đổi, vay mượn, nộp trả, chuyển giao, bù trừ hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon:

Hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon được phép trao đổi trên Sàn giao dịch các-bon bao gồm: Hạn ngạch phát thải khí nhà kính quy định tại Điều 12 Nghị định này. Một đơn vị hạn ngạch phát thải khí nhà kính thể hiện quyền phát thải bằng 01 tấn CO ₂ hoặc 01 tấn CO ₂ tương đương; tín chỉ các-bon được cấp cho kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 của chương trình, dự án thuộc cơ chế quy định tại Điều 20 Nghị định này và cơ chế quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 20a Nghị định này.

Trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính được thực hiện trên Sàn giao dịch các-bon theo quy định pháp luật về Sàn giao dịch các-bon.

Nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính

Đối với mỗi giai đoạn phân bổ, cơ sở có trách nhiệm nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho Nhà nước. Lượng hạn ngạch phát thải khí nhà kính nộp trả phải tối thiểu bằng với kết quả kiểm kê khí nhà kính từ các nguồn phát thải trực tiếp trong giai đoạn được phân bổ của cơ sở trừ đi lượng tín chỉ các-bon đã bù trừ.

Cơ sở tự thực hiện nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính tại Hệ thống đăng ký quốc gia trước ngày 31 tháng 12 của năm kế tiếp giai đoạn được phân bổ.

Nhà nước khuyến khích các cơ sở tự nguyện nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính nhiều hơn kết quả kiểm kê khí nhà kính từ các nguồn phát thải trực tiếp trong giai đoạn được phân bổ, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của quốc gia.

Cơ sở không thực hiện đầy đủ trách nhiệm nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính bị xử phạt theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Đồng thời, lượng hạn ngạch phát thải khí nhà kính nộp trả còn thiếu sẽ bị trừ vào hạn ngạch phân bổ của cơ sở cho giai đoạn kế tiếp.

Chuyển giao hạn ngạch phát thải khí nhà kính

Trong giai đoạn đến hết năm 2030, cơ sở có thể chuyển giao lượng hạn ngạch phát thải khí nhà kính chưa sử dụng hết sau khi hoàn thành nộp trả của giai đoạn hiện tại sang giai đoạn kế tiếp. Số lượng hạn ngạch chuyển giao được sử dụng để trao đổi.

Cơ sở tự thực hiện chuyển giao hạn ngạch phát thải khí nhà kính trên Hệ thống đăng ký quốc gia sau khi nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính của giai đoạn được phân bổ.

Sau 30 ngày kể từ thời hạn nộp trả hạn ngạch phát thải khí nhà kính của giai đoạn được phân bổ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện hủy bỏ số lượng hạn ngạch của các giai đoạn được phân bổ trước đó không được chuyển giao hoặc/và nộp trả của cơ sở trên Hệ thống đăng ký quốc gia, đồng thời gửi, cập nhật dữ liệu cho các đơn vị vận hành Sàn giao dịch các-bon.