Hà Tĩnh hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới 2025 với nhiều mô hình giảm thiểu rác thải nhựa

Ngày Môi trường Thế giới 05 tháng 6 năm 2025 do Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) phát động với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa” (Beat Plastic Pollution) , nhằm kêu gọi cộng đồng toàn cầu hành động quyết liệt để giải quyết rác thải nhựa - một trong những thách thức môi trường cấp bách nhất hiện nay. Đây là lần thứ hai trong vòng ba năm (2023-2025) chủ đề này được lựa chọn, thể hiện rõ tính ưu tiên toàn cầu trong kiểm soát ô nhiễm nhựa, đồng thời tái khẳng định cam kết sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ đa dạng sinh học, nâng cao khả năng thích ứng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng cường hợp tác khu vực, quốc tế, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.

Hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới 5/6/2025 với chủ đề “ C hống ô nhiễm nhựa” , tỉnh Hà Tĩnh đã và đang triển khai đồng bộ nhiều mô hình giảm thiểu rác thải nhựa tại cộng đồng dân cư, chợ dân sinh, trường học và hộ gia đình. Những mô hình này không chỉ góp phần thay đổi nhận thức của người dân mà còn mang lại hiệu quả thiết thực trong bảo vệ môi trường, từng bước xây dựng nếp sống xanh, sạch, bền vững.

Mô hình cộng đồng dân cư không rác thải nhựa: Mô hình được Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp UBND xã Thạch Đài triển khai tại thôn Nam Thượng, xã Thạch Đài, huyện Thạch Hà.

Để thực hiện mô hình, đã triển khai nhiều hoạt động phong phú, thiết thực như: Tổ chức tập huấn tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp giảm thiểu rác thải nhựa trong sinh hoạt hàng ngày; Lắp đặt các pano tuyên truyền về bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa những nơi đông người qua lại, tại nhà văn hóa, và khu tiểu cảnh của thôn Nam Thượng; Tổ chức cho người dân và chính quyền địa phương ký cam kết tham gia thực hiện mô hình cộng đồng dân cư không rác thải nhựa; Hỗ trợ làn đi chợ, bao túi được làm từ chất liệu thân thiện môi trường sử dụng được nhiều lần thay thế túi nilon cho 90 hộ dân; Hỗ trợ hộ gia đình, một số hộ kinh doanh nhỏ lẻ (hàng tạp hóa, quán cà phê, buôn bán khác) túi được làm từ chất liệu thân thiện với môi trường đồng thời hướng dẫn các hộ kinh doanh các biện pháp hạn chế túi ni long trong quá trình kinh doanh, buôn bán; Xây dựng mô hình ngôi nhà xanh thu gom chất thải nhựa phát sinh từ các hộ gia đình, cụm dân cư....

Việc triển khai thực hiện Mô hình cộng đồng dân cư không rác thải nhựa đã góp phần nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của rác thải nhựa, bước đầu hình thành thói quen giảm thiểu rảc thải nhựa trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Mô hình hiện đang tiếp tục được đánh giá để triển khai, nhân rộng.

Mô hình chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa:

Tại nhiều địa phương như Thành phố Hà Tĩnh, huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Hương Sơn, Hương Khê, Mô hình chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa đã được triển khai từ cuối năm 2023, với sự phối hợp giữa chính quyền địa phương và các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên…

Mô hình này được triển khai với nhiều hoạt động như: tiểu thương ký cam kết không sử dụng túi nilon dùng một lần, chuyển sang sử dụng các loại túi giấy, túi vải hoặc lá chuối để gói hàng;  bố trí các “gian hàng xanh” để tạo điểm nhấn và thu hút sự chú ý của người tiêu dùng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng; phát làn đi chợ cho người dân để thay thế túi nilon, bố trí các tủ đựng túi nilon tái sử dụng… Tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, các cấp bộ Đoàn, hội toàn tỉnh triển khai 25 mô hình “Chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa”, góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen của tiểu thương kinh doanh và người tiêu dùng về việc sử dụng túi nilon trong hoạt động kinh doanh, buôn bán và sinh hoạt hàng ngày.

Mô hình “Ngôi nhà xanh tiết kiệm”:

Mô hình "Ngôi nhà xanh tiết kiệm" thu gom phế liệu của Hội Phụ nữ Hà Tĩnh là một sáng kiến thiết thực, nhằm mục đích thu gom, phân loại rác thải tái chế để gây quỹ hỗ trợ hội viên có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Ngôi nhà xanh được thiết kế bằng khung thép chắc chắn, nhỏ gọn, dễ di chuyển và đặt tại các địa điểm công cộng như nhà văn hóa thôn, tổ dân phố.

Mô hình “Ngôi nhà xanh tiết kiệm” do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh phát động từ năm 2021 tiếp tục được duy trì và mở rộng trên khắp các khu dân cư trên địa bàn tỉnh trong năm 2025.

Mô hình thu gom phế liệu “Ngôi nhà xanh tiết kiệm” không chỉ góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên, người dân về giảm thiểu rác thải nhựa, bảo vệ môi trường sống, mà còn tạo nguồn quỹ để các cấp hội có kinh phí tặng quà cho hội viên khó khăn, mua thẻ bảo hiểm y tế cho hội viên đau ốm đột xuất, nấu cháo tình thương tại các bệnh viện...”.

Mô hình “Trường học không rác nhựa”

Mô hình “Trường học không rác nhựa” ban đầu được triển khai với sự hỗ trợ của Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” (do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam chủ trì, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF – Việt Nam) tại 6 trường học trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh kết hợp tập huấn, lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường trong bài giảng và tổ chức ngoại khóa. Gần 2.000 học sinh, 180 giáo viên được trực tiếp tham gia, bước đầu thay đổi hành vi tiêu dùng, hình thành thói quen phân loại và giảm nhựa.

Hiện nay, mô hình “Trường học không rác nhựa” được ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh triển khai rộng khắp với sự hưởng ứng mạnh mẽ từ học sinh, giáo viên. Các hoạt động nổi bật bao gồm: tổ chức tuần lễ “Nói không với nhựa dùng một lần”, cuộc thi thiết kế sản phẩm tái chế, trồng cây xanh trong khuôn viên trường, thay thế chai nhựa bằng bình nước cá nhân, xây dựng ngôi nhà xanh thu gom phế liệu… Qua đó, hình thành ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh ngay từ nhỏ.

Những mô hình này không chỉ giúp giảm đáng kể lượng rác thải nhựa mà còn góp phần hình thành nếp sống văn minh, hướng đến xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh .

Ngày Môi trường Thế giới 2025 không chỉ là dịp để nhắc nhở mỗi người về tầm quan trọng của môi trường sống mà còn là cơ hội để nhìn lại những nỗ lực của toàn xã hội trong việc giảm thiểu rác thải nhựa. Hà Tĩnh, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành và cộng đồng dân cư, đang từng bước góp phần vào mục tiêu chung của thế giới: Vì một hành tinh không nhựa thải .

Nguyễn Thị Giang - KHTC