Tăng cường công tác phòng trừ sâu bệnh trên lúa Hè Thu

Để chủ động ứng phó với tình hình sâu bệnh trên cây lúa Hè Thu, Hà Tĩnh đang tăng cường công tác phòng trừ, đặc biệt là đối với các đối tượng như sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, rầy lưng trắng,…với phương châm “phát hiện nhanh – xử lý gọn – không để lan rộng” nhằm bảo vệ an toàn sản xuất vụ Hè Thu 2025 .

Diễn biến sâu bệnh bất thường

Sản xuất vụ Hè Thu 2025 phát sinh sâu bệnh hại lúa với diễn biến bất thường trên diện rộng: Sâu cuốn lá nhỏ lứa 2, Rầy nâu lứa 2, bệnh Khô vằn đã phát sinh, gây hại trên các trà lúa tại hầu hết các địa phương; nhiều vùng bị nhiễm nặng, mật độ cao, gây trắng lá, cháy cục bộ, có nguy cơ cao làm giảm năng suất, sản lượng và chất lượng lúa Hè Thu 2025.

Cụ thể: Sâu cuốn lá nhỏ lứa 2 nở rộ từ 10/7/2025, phân bố hầu hết các địa phương trong tỉnh, mật độ trung bình 30-40con/m ² , nơi cao 100-120con/m ² , cục bộ 200-300con/m ² , cao điểm gây hại từ 18-20/7/2025, diện tích nhiễm 11.524ha, trong đó 1.352ha nhiễm nặng tập trung chủ yếu ở phường Hà Huy Tập, phường Thành Sen, các xã: Thạch Lạc, Cẩm Bình, Đức Thịnh, Đức Quang, Cẩm Xuyên, Yên Hòa, Cẩm Lạc, Can Lộc, Gia Hanh, Tùng Lộc,…, diện tích phòng trừ 7.648ha. Hiện nay, diện tích nhiễm sâu cuốn lá toàn tỉnh 5.879ha, nhiễm nặng 1.293ha, sâu chủ yếu tuổi 4, tuổi 5 và có sự xen gối lứa.

Rầy nâu lứa 2 nở rộ từ 18/7/2025, mật độ trung bình 1.000-2.000con/m ² , nơi cao 4.000-5.000con/m ² , cục bộ trên 10.000con/m ² , chủ yếu Rầy tuổi 3, tuổi 4 và có sự xen gối lứa, diện tích nhiễm 1.110 ha, nhiễm nặng 125ha, diện tích phòng trừ 1.150ha, phân bố ở phường Hà Huy Tập, các xã: Thạch Lạc, Đồng Tiến, Can Lộc, Đồng Lộc, Gia Hanh, Xuân Lộc, Đức Thịnh,…

Bệnh khô vằn gây hại trên những diện tích gieo cấy dày, bón thừa đạm, phân bố tại xã Can Lộc, Gia Hanh, Trường Lộc, phường Hà Huy Tập, xã Đồng Tiến, Cẩm Bình, phường Bắc Hồng Lĩnh,…diện tích nhiễm 2.613, nhiễm nặng 431ha, diện tích phòng trừ 932ha.

Tăng cường công tác phòng trừ sâu bệnh, dịch hại với tinh thần quyết liệt, khẩn trương.

Trước tình hình đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Công điện số 16/CĐ-UBND ngày 07/7/2025 về việc triển khai các biện pháp khẩn cấp phòng, trừ dịch hại trên cây trồng vụ Hè Thu 2025; Sở đã tổ chức hội nghị trực tuyến đến 69 xã, phường, ban hành các văn bản hướng dẫn, thành lập Tổ công tác và phân công cán bộ chuyên môn bám sát các địa bàn, lãnh đạo Sở, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi đã trực tiếp kiểm tra tại một số vùng để triển khai, bổ cứu các giải pháp với tinh thần khẩn trương, quyết liệt phòng trừ dịch hại.

Nhìn chung, các địa phương đã quan tâm, tập trung chỉ đạo và triển khai các biện pháp phòng, trừ; một số địa phương tổ chức quyết liệt, kịp thời, đồng bộ các giải pháp phòng chống dịch như: Cẩm Duệ, Yên Hòa, Cẩm Xuyên,… Nhưng bên cạnh những  những khó khăn do diễn biến bất thường của dịch bệnh, khí hậu thời tiết bất lợi, thì vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, thiếu quyết liệt trong chỉ đạo, triển khai các biện pháp phòng, trừ ở một số địa phương, cụ thể: (1) Đối với Sâu cuốn lá nhỏ, các địa phương tổ chức phun phòng chậm, tỷ lệ diện tích phòng trừ thấp (như: Phường Thành Sen, phường Trần Phú; các xã: Cẩm Bình, Đức Thịnh, Đức Quang, Gia Hanh, Xuân Lộc, Can Lộc, Đông Kinh, Việt Xuyên, Thạch Xuân, Hồng Lộc,…); (2) Đối với Rầy nâu, các địa phương có tỷ lệ diện tích phun phòng trừ thấp (như: Phường Hà Huy Tập; các xã: Đồng Tiến, Cẩm Bình, Đức Thọ, Đức Thịnh, Đức Quang, Xuân Lộc,…).

Tại cuộc họp khẩn cấp về triển khai phòng, trừ dịch hại cây trồng, vật nuôi vụ Hè Thu mới đây, ông Lê Ngọc Huấn – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: “Dịch bệnh đang đe dọa trực tiếp đến sản xuất, đời sống của bà con nông dân. Các đơn vị chuyên môn và chính quyền địa phương phải chủ động, đồng bộ và quyết liệt hơn nữa, không để tình trạng phát hiện muộn, phun thuốc sai kỹ thuật, hoặc triển khai chống dịch hình thức”.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng yêu cầu các đơn vị tăng cường phối hợp, phân công lực lượng bám sát từng vùng sản xuất, hỗ trợ kỹ thuật cho người dân, đồng thời báo cáo tình hình dịch bệnh hàng ngày để kịp thời tham mưu các giải pháp ứng phó, có hành động cụ thể, thực hiện với phương châm “phát hiện nhanh – xử lý gọn – không để lan rộng”, nhằm bảo vệ an toàn cho vụ Hè Thu 2025 và hạn chế thấp nhất thiệt hại cho nông dân.

Theo dự báo, thời tiết thời gian tới tiếp tục nắng nóng, xen kẻ các đợt mưa rào, rất thuận lợi cho các đối tượng dịch hại tiếp tục phát sinh, lây lan. Dự báo sâu cuốn lá lứa 3 nở rộ từ 10/8/2025 trở đi, trùng vào giai đoạn lúa đòng già - trổ bông, nguy cơ sâu gây hại trên bộ lá công năng (lá đòng) ảnh hưởng trực tiếp năng suất lúa, có thể gây mất mùa; rầy nâu: Tiếp tục phát sinh gây hại, gia tăng mật độ, diện phân bố, trên những diện tích Rầy lứa 1 gây hại nặng, tại các diện tích phòng trừ chậm có nguy cơ gây cháy cục bộ, hiện nay Rầy chủ yếu tuổi 3, tuổi 4, dự báo lứa rầy tiếp theo nở rộ từ ngày 15/8/2025 trở đi, trùng vào giai đoạn lúa trổ bông - ngậm sữa, là thời kỳ gây thiệt hại nặng, có thể gây mất trắng năng suất nếu mật độ rầy cao; bệnh Khô vằn: Trên những diện tích gieo cấy dày, bón thừa đạm, vùng sâu trũng bệnh tiếp tục gây hại nặng, kết hợp bị nhiễm rầy, sâu cuốn lá nhỏ sẽ làm cây lúa yếu, sinh trưởng kém.

Để chủ động phòng, trừ dịch hại, hạn chế tối đa ảnh hưởng, thiệt hại đến năng suất, sản lượng lúa vụ Hè Thu, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND các xã, phường tập trung chỉ đạo quyết liệt các phòng chuyên môn, các thôn xóm, tổ chức liên quan khẩn trương thực hiện nghiêm túc nội dung Công điện số 16/CĐ-UBND ngày 07/7/2025 của Ủy ban nhân dân tỉnh, các văn bản của Sở Nông nghiệp và Môi trường và hướng dẫn của ngành chuyên môn, trong đó lưu ý các nội dung sau:

• Phối hợp với Trung tâm Ứng dụng khoa học kỹ thuật và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi tổ chức rà soát, đánh giá tình hình, diễn biến dịch hại để triển khai kịp thời, quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm xử lý dứt điểm dịch hại trên các diện tích lúa bị nhiễm.
• Rà soát, thống kê diện tích có mật độ sâu cuốn lá, rầy nâu cao (đã phun nhiều lần chưa đạt hiệu quả) để tập trung huy động các nguồn lực, thành lập các đoàn công tác bám sát đến địa bàn từng thôn, phân công các ban, ngành, đoàn thể huy động tối đa nhân lực trực tiếp hỗ trợ người dân phòng, trừ đúng kỹ thuật; đối với diện tích người dân không tiến hành phòng, trừ (cháy rầy, trắng lá), cần chủ động bố trí ngân sách, kinh phí dự phòng để tiến hành khoanh vùng, dập dịch hạn chế lây lan ra diện rộng.
• Chỉ đạo tổ chức họp thôn, kết hợp với việc sử dụng hệ thống truyền thanh cơ sở tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn kịp thời về tình hình, diễn biến dịch hại và biện pháp phòng trừ, thời điểm phun phòng đến tận thôn xóm, các hộ sản xuất để bà con nông dân biết, thực hiện các biện pháp phòng, trừ kịp thời, hiệu quả.
• Tổng hợp báo cáo tình hình, diễn biến và kết quả phòng, trừ sinh vật gây hại trước 16 giờ hàng ngày về Sở Nông nghiệp và Môi trường (qua Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi), để tổng hợp, báo cáo, tham mưu cho UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo quy định.
• Đảng ủy các xã, phường quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, tập trung quyết liệt thực hiện các biện pháp phòng trừ sâu bệnh, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi vụ Hè Thu 2025 đảm bảo kịp thời, hiệu quả.

Nguyễn Hoàn - TTKN