Hội thảo đầu bờ mô hình tưới ngập khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu

Sáng ngày 22/8/2025, tại xã Thiên Cầm, Viện Khoa học Kỹ thuật Bắc Trung Bộ, Công ty Green Carbon Inc Japan, Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh, UBND xã Thiên Cầm tổ chức Hội thảo đầu bờ đánh giá mô hình “tưới ngập khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu”.

Mô hình được triển khai trong vụ Hè Thu năm 2025 trên diện tích 250ha tại các thôn Trung Đông, Hà Phúc Đồng và Hưng Lộc của xã Thiên Cầm với sự tham gia của hơn 570 hộ dân. Trước đó vào vụ xuân, mô hình cũng đã được thí điểm trên 50,7ha tại thôn Trung Đông với 163 hộ tham gia, bước đầu đem lại kết quả tích cực trong sản xuất.

Kết quả sản xuất trong vụ Xuân khi canh tác lúa áp dụng kĩ thuật tưới tiết kiệm (AWD), lúa sinh trưởng phát triển tốt, đẻ nhánh nhiều, cứng cây, chống đổ tốt hơn, năng suất trung bình là 72,5 tạ/ha, tăng 6,15% so với ruộng lúa ngập thường xuyên CF. Với loại hình lúa gieo thằng, khi áp dụng canh tác tưới ướt khô xen kẽ đã giảm phát thải đáng kể so với canh tác lúa ngập truyền thống, đặc biệt là giai đoạn từ đẻ nhánh rộ,  lượng giảm phát thải của canh tác tưới ướt khô xen kẽ so với canh tác tưới ngập liên tục là 70,48%.

Tham gia triển khai mô hình, bà con nông dân đã được hướng dẫn áp dụng quy trình tưới ướt khô xen kẽ, nhằm giảm phát thải khí mê-tan (CH ₄ ) từ ruộng lúa. Biện pháp này không chỉ giúp tiết kiệm nước tưới mà vẫn duy trì được năng suất, đồng thời hạn chế quá trình hình thành, phát triển khí mê-tan, vốn xảy ra trong điều kiện ngập nước thiếu oxy và là nguồn khí nhà kính chủ yếu trong sản xuất lúa. Lượng khí giảm phát thải sẽ được quy đổi thành tín chỉ carbon có thể bán trên thị trường để có thể phục vụ tái đầu tư hạ tầng sản xuất và tăng thu nhập cho người nông dân.

Qua đánh giá tại Hội thảo đầu bờ, mô hình bước đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt, lúa sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh, khả năng chống chịu đỗ ngã tốt hơn so với ruộng đối chứng. Lợi ích của mô hình không chỉ ở làm giảm phát thải mà còn thể hiện ở khả năng  giảm chi phí sản xuất, tiết kiệm tài nguyên nước và môi trường sống, từ đó, Hà Tĩnh có thể tiến tới xây dựng thương hiệu lúa gạo giảm phát thải. Đây được coi là giải pháp phù hợp với  chiến lược nông nghiệp bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp trên thị trường.

Tại Hội thảo các đại biểu cũng đã tiến hành thảo luận những vướng mắc khó khăn và đề xuất giải pháp phát triển phù hợp với  thực tiễn sản xuất của nông dân tại địa phương.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Thanh Hải – Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường ghi nhận những kết quả đạt được trong 2 vụ sản xuất.  Trên cơ sở thành công bước đầu, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục nghiên cứu, xem xét đánh giá để có cơ sở mở rộng diện tích lúa áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm trong thời gian tới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, thân thiện môi trường trên địa bàn tỉnh.

Nguyễn Hoàn - Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh